Vuurwerktraining voor uw hond

Geschreven door Samantha | 31 oktober 2024

Voor veel honden is de jaarwisseling geen feest. Plotselinge flitsen in allerlei kleuren, knetterend lawaai, sissende en fluitende geluiden en een heleboel harde knallen. Begrijpelijk dat een hond niet goed weet wat hij hiermee moet!

Het is niet precies bekend hoeveel honden lijden aan vuurwerkangst, maar een groot percentage hondenbezitters merkt in mindere of meerdere mate dat hun hond nerveus of bang is. Dit uit zich in onrust, piepen, blaffen, onzindelijkheid en vernielzucht. Tegen het einde van het jaar worden dierenartsen vaak verzocht kalmerende middelen voor te schrijven om honden enigszins comfortabel door de jaarwisseling heen te helpen. Het is echter veel effectiever en duurzamer om te starten met vuurwerktraining. Wanneer men reeds enkele maanden van tevoren begint, is er een grote kans dat de jaarwisseling al een stuk soepeler zal verlopen.

Hoe ontstaat vuurwerkangst?

Vanaf dat een pup 3 weken oud is, begint de socialisatiefase. Tijdens deze fase zijn pups erg nieuwsgierig van aard en zullen ze ook niet zo snel ergens voor terugdeinzen. Wanneer ze in deze periode onverhoopt toch ergens van schrikken, incasseren ze dat meestal zonder problemen.
Na de leeftijd van 12 weken begint de zogenaamde ‘angstfase’. In deze periode kunnen jonge honden sneller ergens van schrikken en angstig worden. Ze herstellen minder goed na een negatieve ervaring en op die manier kan de basis voor (vuurwerk)angst gelegd worden. Het is belangrijk om te realiseren dat er ook een erfelijke basis voor het ontwikkelen van angst kan zijn. Bij de aanschaf van een pup is het verstandig te informeren naar (vuurwerk)angst bij de ouderdieren.

Waarom moet vuurwerkangst aangepakt worden?

Men zou kunnen denken, het is maar even, maar één keer per jaar. Echter, naast het feit dat het een hele vervelende ervaring is, wordt de hond na elke negatieve ervaring steeds angstiger. Hierdoor kan de hond gegeneraliseerde angst ontwikkelen. Dit betekent dat de hond ook voor andere harde geluiden angst kan ontwikkelen, zoals onweer. In plaats van een probleem wat zich één keer per jaar op een vast tijdstip voordoet, is uw hond frequent en op onvoorspelbare tijden angstig. Dit heeft grote invloed op het welzijn van honden.
Naarmate het gedragsprobleem langer bestaat, wordt het lastiger dit succesvol aan te pakken. Een hond leert echter zijn hele leven door. Dus, ideaal gezien wordt bij honden met gedragsproblemen zo snel mogelijk gestart met gedragstraining, maar het is nooit te laat om ermee te beginnen.

Hoe kan vuurwerkangst aangepakt worden?

Train uw hond! Honden zijn sterk in associatief leren. Dat houdt in dat ze snel gebeurtenissen aan elkaar koppelen. Dit kan volgens de principes van klassieke conditionering, zoals bij het bekende Pavlov-experiment. Een andere manier van leren is operante conditionering, hierbij legt de hond een verband tussen zijn eigen gedrag en een gevolg. Denk aan: opspringen tegen mensen, levert aandacht op.
Bij het trainen met betrekking tot vuurwerkangst, willen we dat de hond vuurwerkgeluiden gaat associëren met iets leuks. Dit noemen we counter-conditioneren. Er zijn speciale cd’s met vuurwerkgeluiden beschikbaar, die gebruikt kunnen worden. Het is belangrijk dagelijks enkele minuten met de hond te spelen/trainen, terwijl de geluiden heel zachtjes op de achtergrond afgespeeld worden. Het speelgoed of de beloning moet exclusief blijven, u moet het uitsluitend gebruiken tijdens training of gezamenlijke spelmomenten. Op die manier blijft de hond geïnteresseerd. Honden kunnen frequenties in het lage bereik beter horen dan mensen, bij zeer angstige honden is het verstandig te beginnen met het geluid op een zeer laag volume. Bij angst moet het volume verder terug gedraaid worden.
Het straffen van een bange hond is uit den boze. Het enige resultaat wat daarmee verkregen wordt is dat de hond onweer gaat associëren met straf.

Hoe vuurwerkangst te voorkomen?

Men laat jonge pups aan allerlei zaken wennen: kinderen, ouderen, verkeer, andere honden, andere diersoorten et cetera. Men denkt er vaak niet aan jonge honden ook te laten wennen aan diverse geluiden. Op oudjaarsdag weten wij wat ons te wachten staat, maar honden hebben natuurlijk geen idee wat hen overkomt! Het is een natuurlijke reactie om te willen ontsnappen aan harde knallen.
U kunt het beste pups al laten wennen aan vuurwerkgeluiden. Vanzelfsprekend moet dit op een rustige manier gebeuren. De manier van trainen is vergelijkbaar met hoe vuurwerkangst aangepakt kan worden, met het voordeel dat een jonge pup zonder negatieve ervaringen dit veel sneller zal leren. De pup gaat vuurwerkgeluiden associëren met positieve aandacht van de baas.

Feit of fabel?

‘Bange honden moeten genegeerd worden.’
Fabel! Vroeger werd nogal eens aanbevolen honden volledig te negeren op het moment dat ze angstig waren. Het is echter een fabeltje dat steun geven de angst bij de hond versterkt. Volgens specialisten in hondengedragstherapie kan gedrag versterkt worden door aandacht, dat geldt echter niet voor emoties zoals angst.
Genegeerd worden wanneer u bang bent, is niet fijn! Het is belangrijk om de hond troost te bieden, zonder te gaan betuttelen, continu aaien of knuffelen.

‘Hij went er wel aan als we hem uitlaten wanneer er vuurwerk afgestoken wordt.’
Fabel! Wanneer iemand hoogtevrees heeft, gaat dit ook niet over door deze persoon op grote hoogte te ‘laten wennen’. Dat is met honden niet anders. In plaats van honden direct bloot te stellen aan vuurwerk, moeten ze leren dat vuurwerk niets is om bang van te zijn. Effectiever is het om ze aan te leren dat er altijd leuke dingen gebeuren (positieve aandacht) op het moment dat er knallende geluiden en/of flitsen zijn.

‘Wanneer u tijdens het uitlaten onverwachts te maken krijgt met vuurwerk, kunt u het beste uw (kleine) hond optillen als deze bang is.’
Feit! Optillen (indien mogelijk) en huiswaarts gaan is de beste optie. Probeer nog meer negatieve ervaringen te vermijden.

Last-minute tips

Na het lezen van dit artikel gaat natuurlijk iedereen aan de slag met training! Voor de volledigheid geven we nog enkele last-minute tips. Wat te doen als het jaareinde nadert en u zit met een angstige hond?

Laat de hond ruim van tevoren uit op een rustige plaats en ga absoluut niet met de hond naar buiten wanneer er vuurwerk wordt afgestoken!
Gebruik rustgevende supplementen of hulpmiddelen, zoals Dr. Ann’s Stress Reduction, Zylkene, Adaptil en/of een Thundershirt. Via de dierenarts is eventueel angstremmende medicatie te verkrijgen.
Zorg ervoor dat de hond in een kamer verblijft waarvan de gordijnen de flitsen kunnen tegenhouden en waar geluiden van buitenaf maximaal gedempt worden.
Zorg voor ‘tegengeluid’, zoals muziek. Hierdoor wordt een deel van het geluid van het vuurwerk geblokt.
Zorg voor afleiding. Dit kan heel goed door het geven van een Kong, gevuld met allerlei lekkers. Dit moet iets zijn wat de hond slechts af en toe krijgt en waar hij verzot op is.
Wanneer de hond wegkruipt of een schuilplaats heeft gevonden, laat dat dan zo. Haal de hond niet uit zijn veilige zone.
Steun de hond, zonder te betuttelen. Laat toe dat de hond bij u komt zitten, blijf rustig en laat zien dat u niet bang bent.
Indien het niet mogelijk is thuis een rustige omgeving voor de hond te creëren, kunt u beter tijdelijk met de hond uit logeren gaan.